banenplannen
Er is de laatste tijd weer veel aandacht voor banenplannen en aan het werk helpen van diverse doelgroepen, zoals jongeren, arbeidsgehandicapten, ouderen of allochtonen. Allerlei stimuleringsprogramma's bestaan om werkgevers te bewegen vooral mensen uit die doelgroepen aan te nemen. Daar worden miljoenen voor opzij gezet. En dat alleen maar voor een goed gevoel.
Iedereen die bereid is objectief te kijken naar het effect van al die programma's, moet toegeven dat het niet aantoonbaar werkt. Het kost wel geld, maar levert per saldo niets op. Zoals een arbeidsmarktdeskundige het zei: je verplaatst banen, er komen er niet meer bij. De werkgelegenheid wordt er dus niet door vergroot, we zitten alleen maar banen te verschuiven met z'n allen.
Het aantoonbare resultaat van al die geldpotjes is dat werkgevers mensen uit de gesubsidieerde doelgroepen aannemen voor bepaalde tijd, om de premies te kunnen innen, om ze daarna weer te ontslaan om anderen tegen vergelijkbare vergoedingen voor bepaalde tijd aan te nemen. De stimuleringsprogramma's bevorderen dus niet de werknemersbelangen maar de werkgeversbelangen. Precies waar het niet voor bedoeld was.
Dit is allemaal bekend bij de mensen die erover gaan. En toch gaan ze door op deze weg die nergens toe leidt. En daar begrijp ik dan weer niks van. Waarom wil iedereen persé blind zijn voor de realiteit en geld over de balk smijten in tijden dat we ons dat eigenlijk niet kunnen permitteren? Terwijl de oplossing helemaal niet moeilijk is.
Werkgevers zijn ook maar mensen. Mensen met een bepaalde focus, die meestal helemaal niet gericht is op medemenselijkheid, maar vooral op financieel gewin. Op elke bedrijfsactiviteit wordt belasting geheven, waaronder op arbeid. We zijn hiermee al halverwege de oplossing.
Laat elke werkgever vrij in wie hij waarvoor wil aannemen. Noem het discrimineren, noem het mensen aannemen die goed in het team passen, noem het wat je wil, maar laat de keuze aan de werkgever.
Daarmee neemt de werkgelegenheid in ieder geval niet af. Het is dus niet strijdig met het doel.
Bepaal vervolgens welke groepen daarmee buiten de boot vallen. Bijvoorbeeld jongeren. In plaats van werkgevers te belonen voor het (tijdelijk) aannemen van jongeren, hef extra belasting bij werkgevers die geen jongeren in dienst hebben. Wat is het verschil? Ten eerste kost het geen geld maar levert het geld op. Ten tweede loont het niet meer om mensen te ontslaan nadat je de premie hebt opgestreken. Het loont om ze in huis te houden omdat een nieuwe werknemer weer moet worden ingewerkt en zo voorts.
Gaat het om ouderen en arbeidsgehandicapten, dan komt daar nog bij dat hun uitzicht op werk structureel laag is en slechter wordt. Haal het dan niet in je krankzinnige hersens om hen te verplichten sollicitatiecursussen te volgen, of sowieso een minimumaantal sollicitaties te verrichten. Iedereen roept maar dat onderwijs op de vraag van werkgevers moet worden aangepast; pas je arbeidsmarktbeleid daar dan ook op aan. Wordt je boven je 40-ste (ja, het is heel erg, maar dan geldt je in onze tijd van vergrijzing al als oudere voor werkgevers) werkloos, dan is dat al beroerd genoeg. Daar hoeft geen enkele verplichting tot solliciteren aan te worden gekoppeld. Elke werkgever die niet een representatief percentage ouderen in dienst heeft, moet meer belasting betalen. Er is zat vrijwilligerswerk te doen; geef daar die bonus voor. Geef bovenop een basisuitkering elke werkloze die vrijwilligerswerk doet, korting op de inkomstenbelasting, naar gelang de inzet (relatief naar vermogen), betaald uit de heffing voor werkgevers.
Het idee dat je het aannemen van later ontslaan van werknemers subsidieert, komt als zo belachelijk en onzinnig over. Wie heeft bedacht dat dat zinvol is? Het slaat toch nergens op, en dat kan toch iedereen zien?
Ik kan me nog voorstellen dat je het doen van werk in welke vorm ook, wil belonen. Wie in de groep zit van mensen die gemakkelijk aan werk kunnen komen (dertigers), hebben die stimulans helemaal niet nodig. Onzin dus wat de VVD voorstelde om iedereen met werk daarvoor een bonus te geven. Sowieso hoeft niemand met een baan een bonus te krijgen, want het hebben van de baan is al bonus genoeg op zichzelf. Het verplaatsen van werkgelegenheid moet ook niet beloont worden. Beloon het werken ook al heb je geen baan. Beloon mensen die vanuit een uitkeringssituatie als zelfstandige aan de slag proberen te gaan, en bestraf ze niet door onmiddellijk alles terug te vorderen en als belastingdienst het doen van investeringen bekritiseren.
Als het gevolg van zulk beleid is dat het aantal werklozen onder allochtonen fors toeneemt, lijkt dat misschien een slecht gevolg. Maar dat valt heel erg mee. Gevolg is namelijk ook dat vrijwilligerswerk door veel meer allochtonen verricht zal gaan worden. Daarmee groeit de acceptatie van allochtonen omdat vrijwilligerswerk vaak veel dichter bij de mensen staat dan betaald werk. Door die acceptatie zal ook de houding van werkgevers op den duur veranderen en vanzelf meer allochtonen aangenomen gaan worden. Het duurt even, maar zet dit af tegen de tijd die we al bezig zijn om het aannemen van allochtonen te bevorderen, en je moet concluderen dat met deze aanpak het doel inmiddels al bereikt zou zijn. Met regelgeving bereik je hooguit dat op de laagste functies hun aandeel toeneemt, maar niet de acceptatie.