competentiemanagement

Competentiemanagement. Het was — en is misschien nog steeds — het modewoord in personeelsland. Zet mensen in op terreinen waar ze goed in zijn, en/of train ze in bepaalde aspecten om hun werk beter aan te kunnen. Ik ben er nog niet uit welke van de twee het best kan worden toegepast op politici. Eén competentie die ze in ieder geval niet blijken te hebben, is consistentie en logisch redeneren. Gelukkig zijn autisten daar nou juist heel goed in. Tot de competenties van politici behoren wel: vergaderen, compromissen sluiten, zelfverzekerd overkomen, slijmen en carrière maken, maar niet zich houden aan een vooropgesteld doel, of de gevolgen overzien van wat ze bedacht hebben. En vooral dat laatste kost de samenleving klauwen met geld.

Een kabinet met de PvdA had — in de beleving van een belangrijk deel van de kiezers — tot gevolg moeten hebben dat de zwakkeren in de samenleving er financieel niet noemens­waar­dig op achteruit zouden gaan, ook al is het crisis, eenvoudig omdat ze al zo dicht bij de armoedegrens zitten. Vergelijk het met parkeerplaatsen; “als alle auto’s nou een stukje opschuiven, kunnen er nog wel twee of meer tussen.” Dat geldt voor veel parkeervelden. Nu sta je aan de Amsterdamse gracht. En tegen de bestuurders van alle auto’s, ook die direct aan het water staan want dat is wel zo eerlijk, zeg je: schuif nog een stukje op. Hoe eerlijk dat ook mag lijken, er zullen steeds meer auto’s in het water donderen omdat die al zo dicht bij de rand stonden dat zelfs dat ‘kleine beetje opschuiven’ er realiter niet meer in zit. Maar dat gevolg — toenemen van schulden, toename van aanspraak op schuldsanering en voedselbanken, toename van betalingsregelingen voor hypotheken, etc. — kunnen de politici, ook die van de PvdA, blijkbaar niet koppelen aan het besluit ‘iedereen mee te laten betalen’, omdat dat ‘wel zo eerlijk’ zou zijn. Dus nemen de problemen toe, die dan weer door allerlei noodgrepen moeten worden opgevangen. Bewindslieden lopen achter de feiten aan, zover als nodig gevonden wordt door het kabinet, onder invloed van de luidste schreeuwers. En wat was democratie ook alweer? Had dat niet een bescherming moeten zijn tegen het recht van de sterkste (schreeuwers) en bescherming moeten bieden aan de stille lijders die minder mondig zijn?

In competentietermen: we zetten dus mensen op de cruciale plekken die niet in staat zijn het concept democratie in de praktijk toe te passen.

Ander voorbeeld: mensen met meer eigen vermogen, moeten meer betalen voor hun zorg. Klinkt ook weer goed, en precies passend in het PvdA gedachtengoed. Tot je verder gaat kijken. Nederlanders sparen zich suf. Waarom? Omdat het crisis is; om een buffer te hebben. Om te voorkomen dat bij narigheid die zich nu eenmaal aandient in het leven, gelijk de afgrond dreigt. Wat besluit de politiek? Om die buffer maar eens snel leeg te halen. Zodat weer meer mensen tot hun nek in de schulden komen te zitten zonder er zelf nog uit te kunnen komen, meer mensen aanspraak moeten maken op schuldhulp­verlening, op voedselbanken, op uitzonderingsregels waar staatssecretarissen zich over mogen buigen (is het opgevallen dat ministers de ellende bedenken, en staatssecretaris­sen met de bezem er achteraan mogen lopen?). Weer lopen we tegen het missen van een essentiële competentie aan: het overzien van de gevolgen, het kunnen ‘doorrekenen’ van beleid. Ik vind ook dat het eerlijk is dat mensen met veel geld meer bijdragen aan het tekort dat de staat op de balans heeft, maar bij elk bedrag moet je je afvragen: in welke verhouding staat dat tot de verdienkracht van de betrokkene en de verwachte inkomensontwikkeling? Beleggers met tonnen in aandelen nemen risico’s in de hoop daar vette winsten aan over te houden. Nu is het dus tijd om de keerzijde van die risico’s aan te spreken. Maar bij elke spaarder, die dus juist elk risico vermijd (goh, zou die dat om enige reden doen misschien…..?), moet je toch eerst kijken of die dat geld niet zelf hard nodig gaat hebben in de overzienbare toekomst? Nee, hakken met het bijltje, de gevolgen hopen we weg te kunnen moffelen tot het volgende kabinet.

Hoe zou het komen dat eens in de zoveel jaar het kabinet essentieel van samenstelling wijzigt? Da’s niet moeilijk: omdat de tot dan toe regerende partijen te lang met hetzelfe bijltje hebben gehakt en na verloop van tijd de nadelen daarvan maar al te zichtbaar worden. Zouden politici in staat (en bereid) zijn om werkelijk consequent te handelen, de gevolgen van hun beleid door te rekenen en op basis daarvan voor de samenleving verstandige besluiten te nemen, in plaats van handig voor hun eigen carrière, dan was er geen reden om van kabinetssamenstelling te veranderen.

Autisten hebben alle competenties in huis om politiek consequente en juiste beslissingen te nemen. Helaas kunnen ze niet onderhandelen, slijmen of carrière maken. En dus worden ze niet gekozen. Misschien moeten we een taak aan het koningshuis gaan toewijzen: niet alleen het formeel benoemen van ministers, maar het inhoudelijk kiezen ervan, op basis van competenties. Zo zou een monarchie weleens de beste democratie kunnen worden. Tenzij de koning zijn essentiële competenties mist, natuurlijk.