kleding maakt de autist

Ik weet niet hoe lang geleden het was dat ik in een groot warenhuis de camelkleurige, fluwelen kostuums in de rekken zag hangen. Vlakbij de roltrap; uitnodigend. Het leek of ze schreeuwden: koop mij! Dat was niet aan dovemansoren. Ik weet eigenlijk niet wat het is dat mij in dat soort pakken aan trekt. Maar ik twijfelde geen moment: dit pak moest ik hebben! Trots trok ik het thuis aan. Eindelijk had ik er nou een. Want al jaren wilde ik zoiets; liep er alleen niet tegenaan.

Ik droeg het in de zomer, waar het veel te warm voor was, en in de winter, wat onhandig bleek met het aantrekken van een overjas. Fluweel glijdt niet lekker, dus zit je altijd te prutsen met jassen aantrekken. Ik probeerde het pak netjes te houden, niet te vaak achter elkaar te dragen. Nadat het eens in de wasmachine was gegaan, begon het mooi er geleidelijk af te gaan. Toen werd het echt een winterpak. Nog steeds associeer ik fluweel met winterdracht.

Met de bruiloft voor de deur en een toenemende paniek niet het goede trouwpak te kunnen vinden, overwoog ik zelfs nog even dit fluwelen pak maar aan te trekken. Ik stond ermee voor de spiegel en probeerde het weer zo te zien als toen ik het kocht. Maar het mooi was er inmiddels echt wel af, en ergens voelde het niet goed om in dit pak te trouwen. Toch niet speciaal genoeg. En vooral ook niet genoeg 'ik'.

Ik geloof dat ik me nooit echt helemaal senang heb gevoeld in dat pak. Het beeld van dat kostuum en mijn eigenbeeld leken niet op elkaar aan te sluiten. Maar toch droeg ik het. Ik moest wel. Eens had ik mezelf overtuigd zo'n pak te willen dragen, en dus droeg ik het. Ik bleef mijzelf voorhouden dat dit een lekker pak was om te dragen. En naarmate het er meer en meer gedragen uit ging zien, werd het normaler (minder bijzonder) om het te dragen. Dus droeg ik het vaker. En toen begon het langzamerhand door te dringen dat ik niet echt zo'n fan van dit pak was.

Onlangs had ik het weer aan toen ik een winkel bezocht. Ik bukte om iets beter te bekijken en met een knal knapte de naad in de broek open. Tientallen centimeters onderbroek werden zichtbaar, zo voelde het. Dus met mijn kont af gedraaid, sloop ik de winkel weer uit, snel naar huis. "Oh, dat is makkelijk te repareren," zei mijn vrouw toen ik vertelde wat er was gebeurd. Maar ik wilde het niet gerepareerd hebben. Want nu had ik eindelijk een excuus om het af te danken. Wat, vreemd genoeg, een opluchting was! Toen een knoopje van de broek verdween, was dat nog geen aanleiding. Toen een vlek op de jas kwam die er niet meer uit wilde, was ook dat onvoldoende om het kostuum aan de wilgen te hangen. Maar nu ik er echt niet meer zo mee over straat kon, NU kon ik het eindelijk als ondraagbaar beschouwen.

Het jasje heb ik nu aan als klusjasje. Mijn vader had er vroeger ook een. Die hing in de garage. Wat ooit begonnen was als net colbert, was gedegadeerd tot stofjas. Zelfs nu voelt het niet als 'ik'. Maar het colbert valt nog niet uit elkaar, hoe reparabel ook, dus mag ik het nog niet weggooien. Ik zal nog jaren moeten lijden met dat kledingstuk, totdat ook daar iets mee gebeurt dat het ondraagbaar maakt.

Zowel van dit fluwelen kostuum, als veel vroeger spijkerpakken, en van die mosgroene manchesterpakken die ze bij de plantsoenendienst droegen, was ik helemaal gek. Die moest en zou ik hebben. Maar mijn moeder zag dat niet zo zitten. Eenmaal onder de vleugels van mijn moeder vandaan, kocht ik een spijkerjasje voor bij de spijkerbroek die ik wel had. Ook die combi bleek me veel minder aan te spreken dan ik te voren had gedacht. Alsof het me in een keurslijf dwong. Elk kostuum doet dat eigenlijk. Als een theaterkostuum. Sommige zetten me in een leuke rol, of een spannende. Die is meestal moeilijk te rijmen met het leven van alledag. Ik draag dan ook zelden kostuums. Ik deed het ooit voor werk, maar ook dat voelde als een rol. Andere kostuums blijken tot een rol te leiden die ik, eenmaal spelend, niet leuk blijk te vinden. Toch moet ik die rol spelen tot het einde van het stuk; het einde van het pak. Dan pas mag ik naar een nieuwe rol uit kijken.

Ik ben benieuwd welk in de plaats gaat komen voor fluwelen Henkie.