kroningsdag
Ik weet niet of het voor andere autisten ook zo werkt, maar ik zit helemaal in de stress van de Koningsdag. Dagenlang — wat zeg ik: wekenlang, maar vooral de laatste dagen — wordt op tv gehamerd op wat er allemaal te doen is. Zeker door alle herhaling, de duiding van elk woord dat door een Oranje wordt geuit, alle commentaren en nieuwsitems, retrospectieven en interviews, terugblikken en afscheiden, krijg ik het op de heupen: o shit, als ik maar niks belangrijks mis!
Ter vergelijking: bij de troonsopvolging van Beatrix heb ik natuurlijk wel tv gekeken, maar het kwam op het nieuws, ’s avonds; ik weet niet of ik overdag tv heb gekeken, maar weet wel dat ik niet de behoefte voelde om er naartoe te gaan. Wat ik me herinneren kan, werd het minder gepresenteerd als een “must’nt miss event”. Ik beleefde het in ieder geval veel minder zo.
Ik ben niet overdreven koningsgezind. Ik ben ook geen antimonarchist. Ik begrijp de functie van het koningschap en denk dat we met een president niet beter uit zouden zijn. Maar het komt me allemaal als nogal gekunsteld voor. En juist waar het om gaat: het bindende element van nationaal bewustzijn en saamhorigheid, dat is aan een autist natuurlijk niet besteed. Het spreekt me totaal niet aan. Ik kan me er ook weinig bij voorstellen, emotioneel. Ik griezel bij de gedachte in die enorme mensenmassa te staan in Amsterdam, vandaag. En dus raak ik in de stress. Want van alle kanten wordt de indruk gewekt dat ik vooral niets mag missen.
Toen de Berlijnse muur viel, had ik wel dat gevoel: daar zou ik bij willen zijn. Ik overwoog nog kort om de trein te pakken en af te reizen, maar vond het toch te ingewikkeld om te regelen wat geregeld moest worden om mijn afwezigheid hier op te vangen. Ik ging dus niet, maar volgde zoveel mogelijk de gebeurtenissen op tv. Ik zapte van nieuwskanaal naar nieuwskanaal; ARD, WDR, CNN, BBC, BRT, NOS, RTL. Ik probeerde overal op de hoogte te blijven, het nieuws te horen zodra het bekend werd gemaakt, en nam zelfs vele uren op video op. Maar nu….
Dat veroorzaakt een ander soort stress. Niet die van: ojee, misschien mis ik iets dat ik beslist niet wil missen. Nee, het is eerder: o shit, straks mis ik iets dat ik niet had mogen missen, dat ik had moeten zien of bijwonen. De stress van niet aan de verwachtingen te voldoen die aan een ‘goed Nederlander’ gesteld mogen worden, waaronder zeer grote belangstelling in het koningshuis. Bij mij is die zo ‘groot’ dat ik niet alle namen van de Oranjeprinsen en –prinsessen zou kunnen noemen. Ik kom niet eens tot de helft; schat ik, want ik weet ook niet hoeveel er zijn. Het interesseert me maar matig. En met die interesse word ik overspoeld met berichten over wat allemaal te gebeuren staat en wat ik vooral niet mag missen.
Wat ik heel graag zou missen is de hype hier omheen. Iedereen die erbij wil zijn, had met een honderdste van de berichtgeving al genoeg handvat gehad om op de hoogte te komen van de festiviteiten, en een idee te vormen over wanneer waar te willen zijn. Als een moslimgeestelijke zoveel aandacht zou besteden aan de sharia, dan zou heel Nederland er over vallen en de terrorismebestrijding de man (het zijn per definitie nooit vrouwen) onder verscherpt toezicht zetten. Het is niet een Koninginnedag die live wordt uitgezonden, waar je nog redelijk eenvoudig van kan kiezen of je er naar kijkt of niet. Nee, DIT MOET het zijn; dit mag je NIET MISSEN.
Het is dat algemene verwachtingspatroon waar ik ontregeld van raak. Wat zou ik graag een nieuwsomroeper zien/horen die zegt: “Het gaat allemaal uitstekend hier in Amsterdam, maakt u zich vooral niet ongerust. Iedereen die erbij moet of wil zijn, is erbij, en de rest van Nederland heeft een relaxte vrije dag (met uitzondering van het personeel bij bouwmarkten, restaurants etc. natuurlijk).”