"nieuwe" publieke omroep
Vandaag was in het nieuws dat de Nederlandse Publieke Omroep, kortweg NPO, zich aan het publiek presenteerde. Niet meer Nederland 1, 2 of 3, maar NPO 1, 2 of 3. Een daad die zo ontdaan is van logica - lijkt het - dat er geen tekort aan mensen is die denken dat dit geldverslindende onzin is. En natuurlijk: wie op zoek gaat naar logica achter dit besluit - en die moet er zijn, anders was dit nooit tot uitvoering gekomen - kan niet anders dan concluderen dat het niet in het belang van de kijker is gebeurd, of om duidelijkheid in omroepland te scheppen, zoals de voorzitter van dit nieuw genaamde instituut het verwoorde. Zou dat werkelijk hout snijden, dan waren commerciële omroepen hem waarschijnlijk voor geweest met het creëren van de NCO: de Nederlandse Commerciële Omroepen, met zenderidentificaties NCO 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 en 11 voor het standaardzenderpakket van de meeste providers, oplopend tot in de dertig voor de uitgebreide pakketten. Wie logisch nadenkt, komt snel tot de conclusie dat dit geen duidelijkheid schept maar juist verwarring.
Experts stonden ook meteen klaar om te vertellen dat er een verschuiving plaats vindt in kijkgedrag. Jonge mensen kijken steeds minder tv en steeds vaker naar zogenaamde 'content' (mooi Nederlands woord....) op internet. Natuurlijk: omdat daar steeds meer aangeboden wordt, wordt er ook steeds meer naar gekeken. Maar de verkoop van televisies is nog steeds hoog, en 'content' voor welk verspreidingskanaal dan ook moet nog steeds gemaakt worden, dus ruimte voor omroepen, in welke vorm dan ook, zal er zeker blijven. Nu elke omroep zich ook op internet begeeft, betekent die verandering van kijkgedrag dus niet dat de omroepen minder kijkers trekken. De kijkers zullen alleen langzaamaan in grotere getalen ook naar programma's op internet gaan kijken. Helemaal als men eindelijk aangesloten zal zijn op werkend breedbandinternet via glasvezel, wat door slecht management bij de kabelexploitanten nog wel even op zich zal laten wachten.
Voor internet is het niet slim om alles op een hoop te vegen. Juist verschillende 'kanalen' - 'zenders' zo je wil - zijn nodig om al die programma's ordentelijk in te delen en beschikbaar te maken. Kijk naar de internetwinkelketen Cool Blue. Zij hebben niet alle producten die ze verkopen in één internetwinkel ondergebracht: dat zou onoverzichtelijk worden. Nee, zij hebben voor elke productgroep een andere internetwinkel opgesteld, ook al komen bestellingen op hetzelfde adres bijeen en wordt ook de helpdesk gedeeld. Het idee van 1 loket voor alles, wat bij de overheid zo'n toverwoord lijkt te zijn, is voor producten waaronder omroepcontent, helemaal niet slim. Dus dat kan het idee achter de NPO niet zijn.
Denk nog even verder, en vooral terug in de tijd naar oplaaiende discussies rond het omroepbestel. Steeds vaker werd geopperd om de publieke omroep af te schaffen. In ieder geval moesten omroepen - de onderscheiden zuilen - steeds meer gaan samenwerken. Gebeurde dat in eerste instantie met enkele actualiteitenprogramma's (waar het ook weer deels werd losgelaten), enkele omroepen klonterden samen tot bijvoorbeeld AKN (AVRO, KRO en NCRV). Maar het bleven afzonderlijke omroepen die hun programma's ook onder eigen label bleven presenteren.
Wat doe je als je achtervolgd wordt door wolven en je kan ze niet afschudden? Je gooit een schoen. En als dat niet helpt? Dan gooi je nog een schoen. Dat is precies wat de NOS, pardon NPO, hier doet. De politiek vliegt de publieke omroep naar de strot. Wat doe je? Gooi een schoen, of in dit geval: een 'vernieuwend gebaar' dat problemen zou moeten adresseren (wat het in werkelijkheid niet kan, dus die discussie moet zoveel mogelijk worden vermeden). Nu kan "de publieke omroep" (die niet bestond, dat is het hem nu juist) roepen: hé jongens: we zijn aan het vernieuwen; wij veranderen het bestel. Nu is er ineens wel een Publieke Omroep, de NPO. Was het eerst een verzamelnaam voor een op ouderwetse leest geschoeide verzameling zendgemachtigden, nu is het een aanwijsbare organisatie, met een gezicht en een (pseudo) vernieuwend geluid.
Het is dus nog niet zo dom wat ze gedaan hebben, ook al heeft het geen ander nut dan de aandacht afleiden. Het is te hopen voor de 'publieke omroep' dat 'de politiek' dom genoeg is om hierdoor op te houden ze naar de keel te vliegen.