Nooit gedacht
Weer een lotgenotenbijeenkomst gehad. Dat was fijn. Fijner dan ik tevoren had gedacht.
Als in het verleden deelname aan een lotgenotengroep werd voorgesteld, dacht ik: waarom zou het me helpen te luisteren naar de problemen van anderen als ik die van mijzelf al niet kan oplossen? Ik wil horen hoe ik de dingen moet aanpakken, niet hoeveel moeite anderen daarmee hebben.
En toen kwam dat moment dat ik iets had verteld en van meerdere kanten in de groep daarop met herkenning werd gereageerd. Dat voelde merkwaardig goed. Als ik dit nu opschrijf, lijkt het op leedvermaak; niet alleen ik lijd, maar ‘gelukkig’ ook anderen. Maar dat is het niet. Het is het puur menselijke ‘willen behoren bij een groep’, denk ik. Weten dat je niet alleen staat. Ook niet in zoiets ongewoons als autisme, met de bijbehorende, ietwat vreemde eigenschappen.
Dit keer kreeg ik een voorproefje van hoe zo’n lotgenotengroep kan werken ook al worden geen oplossingen aangedragen.
Opvallend genoeg is het de gesprekleidster die met oplossingen komt. Voorafgaand aan de discussie over het onderwerp van de avond komt zij met steeds meer papieren aan waarop lijsten staan van dingen die je zou moeten herkennen, en dingen die je zou moeten doen. Erg oplossingsgericht. Dat zou me moeten aanspreken. Maar dat doet het niet. Het roept bij mij weerstand op. Ik wil niet de avond vullen met het doornemen van lijstjes van dingen die ik zou moeten doen. Dat ik van alles niet goed doe, is al duidelijk genoeg zonder die lijstjes. Vertel me niet wat ik fout doe, voordat je begrijpt waarom ik dat doe. Ik bedoel: werkelijk begrijpt en invoelt waarom ik doe wat ik doe.
En dan komen groepsgenoten met herkenning en hun eigen verhaal, en voelt dat als een opluchting. Alsof het okay is om met dat probleem te worstelen. Omdat anderen dat ook doen. Dat sommige kanten van het probleem misschien ernstiger zijn bij mij, en andere kanten weer minder ernstig. Dus dat ik zelfs in vergelijking met beter functionerende mensen nog tegen mezelf kan zeggen: “Je doet het zo slecht nog niet. Er mag dan van alles niet goed gaan in je leven, maar dat is bij anderen ook zo. Het is niet vreemd dat het niet goed gaat. Het ligt in de lijn der verwachting.”
Gedeelde smart is halve smart. De versie die staat voor anderen deelgenoot maken van je smart, die kende ik al wel. Maar de uitleg waarin je werkelijk dezelfde ‘smart’ deelt, die voelde ik pas gisteravond echt. Mensen met hetzelfde probleem, die het naast de mijne leggen. Dan kunnen we er samen om lachen, hoe huilenswaardig het probleem ook is.