Oekraïne en discussies
Vandaag is in het nieuws dat een Amerikaans journalist enkele dagen gegijzeld werd toen hij een item aan het maken was over de pro-Russisiche strijders in oost Oekraïne. Een in volledig militair velduniform gestoken Rus liet zijn Russisch paspoort zien en zei dat hij daar vrijwillig was, niet als onderdeel van het Russisch leger. Ook anderen verklaarden dat.
Ik moest denken aan discussies die ik heb gehad met mensen die dingen beweren die zo evident niet kloppen, niet kunnen kloppen zelfs, dat ik nog maar één ding kan doen, en dat is afhaken. Precies dat zie ik nu in de kwestie oost Oekraïne. Poetin beweert dat hij de plicht heeft Russen in het buitenland te hulp te komen wanneer zij daarom vragen. Dat geetf hem het recht om in Oekraïne op te treden. Maar buiten de bezetting van Russisiche militaire bases, lijkt het alsof iedere pro-Russische strijder in de Oekraïne zijn best doet om aan te geven dat hij geen deel uitmaakt van Russische strijdkrachten. Die mensen staan dus niet onder bevel van enig erkend gezag.
Elke regering heeft niet alleen het recht maar zelfs de plicht om mensen die met geweld tegen enig deel van de bevolking optreden, onschadelijk te maken en ter verantwoording te roepen. In die volgorde. Wanneer iemand met een vuurwapen een winkelcentrum of school binnen loopt, is dat een bedreiging van de openbare veiligheid en staat niemand te kijken als politie of zelfs leger worden ingeschakeld om zo iemand onschadelijk te maken, wat daar ook voor nodig is. Heel anders wordt het wanneer het vreedzaam protest betreft. Burgers die zich in grote groepen verzamelen om vreedzaam te protesteren tegen wat dan ook, hebben in een moderne democratie dat recht en zouden daarin niet gehinderd mogen worden. Helaas is die vrijheid tegenwoordig sterk ingeperkt onder het mom van staatsveiligheid en worden demonstranten verbannen naar plekken waar niemand hen meer zal opmerken. Daar wil ik nu niet verder op ingaan, al verdient dat zeker alle aandacht.
Niemand kan mij wijsmaken dat Poetin het goed vindt als gewapende individuen, alleen of in groepen, zich meester maken van strategische plekken in Rusland onder het mom van bescherming van een deel van de bevolking aldaar, minderheid of meerderheid, zonder dat zij deel uitmaken van enig erkend gezag. En dus begrijp ik niet hoe hij kan volhouden dat hij enig recht heeft om juist zulke mensen te hulp te komen. Ik zou, in gesprek met Poetin hierover, al na één zin van hem zijn uitgeluld, omdat het zover van de werkelijkheid en waarheid af staat wat hij zegt. Ik bedoel: wat zeg je tegen iemand die bij hoog en laag blijft volhouden dat de lucht groen is? Eerst zeg je nog: nee, die is blauw. Daarna misschien nog iets als: okay, jij ziet dat als groen, maar het is blauw. Maar als de ander stug blijft volhouden dat de lucht toch echt altijd groen is, en ook altijd geweest, wat moet je dan? Ik weet het echt niet.
Het is deze houding die ik nog veel zorgelijker vind dan het feit dat Russische strijders, in welk verband zij ook opereren, gewapend in Oekraïne rondlopen. Want hoe onderhandel je met iemand die niet op deze planeet woont, die zich volstrekt niet stoort aan de waarheid, die elke keer iets anders beweert, net zoals het hem uitkomt? Met zo iemand kan je toch niet praten? Want praten met iemand veronderstelt dat je de regels van een gesprek, van welke soort ook, volgt. bijvoorbeeld dat begrippen hetzelfde betekenen in elk gesprek. Dat essentiële begrippen niet een soort drijvende komma worden waardoor ze, al naar gelang jou uitkomt, de ene keer nietszeggend zijn en de andere keer allesbepalend.
Mij bekruipt het angstige vermoeden dat Hitler een betere gesprekspartner was dan Poetin nu is. Hoe verwrongen en onjuist Hitler's beweringen ook konden zijn, ze waren wel redelijk constant en volhardend. Poetin speelt als een kind met de krachten van een grootmacht alsof het om een spelletje gaat waarvan hij de regels verandert naar gelang zijn positie erin, zodat het niemand kan lukken om het spel werkelijk mee te spelen, laat staan te winnen.
Los van wat er komt van de situatie in de Oekraïne, vind ik dat mensen die zich zo gedragen, ter verantwoording moeten worden geroepen. Poetin voor het Internationaal Hof in Den Haag wegens het onmogelijk maken van fatsoenlijk, internationaal overleg en het in gevaar brengen van de wereldvrede daardoor. Niemand in een positie van macht zou zich zo mogen gedragen. In mijn beleving gaat dit veel verder dan het ontkennen van het gebruik van chemische wapens in Syrië. Om een analogie daarnaar te maken: Poetin zou in zo'n geval zeggen dat hij de plicht heeft om de bevolking te ontsmetten wanneer zij daarom verzoeken. En ontsmetten doet chloorgas. Helaas ook nog wel meer dan dat. Maar begrijp je: het maakt de discussie onmogelijk. Ontken dat je chemische wapens hebt gebruikt, en de ander kan bewijzen gaan verzamelen om je ongelijk aan te tonen. Noem het ineens iets heel anders, en die bewijzen verliezen alle nut.
Ik heb niet alleen geen oplossing voor de situatie in Oekraïne, ik weet zelfs niet om te gaan met Poetinische mensen die ik in mijn leven tegenkom. Ik weet wel dat ik daar gewelddadige gedachten bij krijg, in de zin van: wie niet horen wil (c.q. niet fatsoenlijk praten wil) moet maar voelen. Wie zich zo onttrekt aan de regels van de taal, verdient niet anders dan onderworpen te worden aan de regels van geweld. Maar dat is in het geval Oekraïne waarschijnlijk nou net slecht advies.