Autisten zijn heel goed in het opstellen van protocollen. Vermoed ik, want ik doe het graag en voor zo'n beetje alles.

Vanmorgen stond ik me na het douchen af te drogen en was in de war. Het afdroogprotocol dat ik vele tientallen jaren geleden had opgesteld, en volgens welk ik me dagelijks afdroogde, geldt deze dagen niet meer. Ik moet mijn lichaam op diverse plekken voorzien van een crème, en heb het afdroogprotocol aangepast op die plekken. Dus eerst de huid die niet is aangetast, daarna de lichtelijk aangetaste huid en als laatste de zwaarder getroffen plekken.

Nu wijzigt dat. Plekken die eerst forse uitslag vertoonden, behoren dankzij het smeren van de crème tot de weinig aangetaste plekken, en sommige delen van de huid die eerst verstoken bleven van uitslag, en dus ook crème, vertonen die nu ineens wel, in diverse graden van ernstigheid. Vanmorgen zag ik weer nieuwe plekken. Dus moest het aangepaste afdroogprotocol opnieuw aangepast worden. En dat vereist een lenigheid van geest die er bij mij een beetje uit begint te raken.

Niet alleen voor afdrogen heb ik al vroeg in mijn leven een protocol opgesteld. Vijftien jaar geleden vertelde ik iemand eens dat alles in het leven als proces beschreven kan worden, waarvoor een protocol op te  stellen valt dat regelt hoe daarmee om te gaan. Protocollen worden weliswaar aangepast aan nieuwe inzichten of omstandigheden, maar hoe beter het protocol, hoe minder er aangepast hoeft te worden.

Mijn vader leerde me bijvoorbeeld te luisteren naar de motor als je een auto start. Autorijden is vergeven van de protocollen, die eenieder aan moet leren om zijn rijbewijs te kunnen halen. Voor mij is daar een aantal toevoegingen op gekomen. Zoals het luisteren naar de motor bij het starten. De koppeling ingetrapt houden op dat moment. De handrem niet aantrekken als het vriest of vriezen gaat. Luisteren naar het geluid van de hydraulische stuurbekrachtigingspomp bij volledige stuuruitslag. Dat soort dingen.

Aankleden gaat volgens een protocol. Als kind heb ik daar jaren over gedubd. Of zocht er bevestiging voor. Want lange tijd achtereen vroeg ik elke ochtend aan mijn moeder of het waslabel op mijn hemdje aan de achterkant moest komen, vlak voordat ik dat hemdje aan trok. Het voelde veilig te weten dat er iemand was die zeker was over dat aankledings­protocol. En pas toen ik er volledig van overtuigd was dat ik het door had, en er geen uitzonderingen op die regel bestonden, hield ik op met vragen.

Je kunt zeggen: dat zijn geen protocollen, dat zijn dingen die iedereen leert en weet. Maar niet iedereen gaat er zo ver in als het in het geheugen vastleggen van de volgorde waarin je je afdroogt, waarin je kledingstukken aan trekt, je haar kamt, of hoe je een boterham smeert, een kamer stofzuigt, het afval weg gooit. Veel dingen in het leven kan je ad hoc aanvatten. Maar alles loopt soepeler en efficiënter als je de juiste protocollen hanteert. Gaat het om activiteiten die ik niet ken, dan zal ik door kijken en vragen stellen, proberen te achterhalen welk protocol anderen daarvoor hanteren. Om dat vervolgens aan te passen aan eigen inzichten omtrent efficiëntie, doelmatigheid en nut.

Toen we verhuisden, stelde ik voor om de laden van de kasten in te delen. Daar geldt een zekere logica. Ik wilde niet dat kasten gevuld zouden worden op een manier die niet logisch zou zijn. Logica bepaalt een groot deel van elk protocol.

Dagelijkse en minder dagelijkse activiteiten of handelingen zien en beschrijven als proces en voorzien van een protocol, is iets waarvan ik denk dat alle mensen met Asperger dat heel goed kunnen. Voor mij geldt dat in ieder geval. En ik schep er genoegen in.