rampautisme
Ik volg op tv het nieuws over de vliegtuigramp in Oost-Oekraïne. Of moet ik zeggen: ik volgde het non-nieuws. Want verreweg het grootste deel van de tijd worden dezelfde beelden en uitspraken herhaald. In de eerste uren na de ramp was er nou eenmaal weinig nieuws.
Tegenstrijdige gevoelens maken zich van mij meester. Ik schiet bijna vol, terwijl ik me afvraag waarom. Ik ken niemand van de mensen die aan boord zaten. Of het nou Nederlanders of andere nationaliteiten waren, zou dat wat uit moeten maken? Het deed me denken aan het gevoel dat ik kreeg toen ik Dachau bezocht. En dan bedoel ik niet het dorpje in de buurt van München, maar het daar gelegen concentratiekampmuseum. Het woord dat toen en nu in mij opkwam, is: walgelijk. Walgelijk dat dit kon gebeuren. De gevolgen voor de betrokkenen, eveneens walgelijk. Maar waar komen die tranen vandaan?
Aan de andere kant vind ik de reacties onnodig. Premier Rutte komt meteen terug van vakantie. Daar doet hij goed aan in de ogen van de publieke opinie. In zijn plaats zou ik hopelijk hetzelfde besloten hebben. Maar waarom vindt "men" dan dat hij terug moet komen? Kan hij wat doen? Hij belt met Obama en misschien nog enkele regeringsleiders. Dat kan hij ook op zijn vakantielocatie doen. Bovendien: wat zeggen die mensen dan? Gecondoleerd. Moet je daarvoor vakantie onderbreken? Of andere regeringszaken, zoals Obama deed? Wat draagt dit bij aan de oplossing van het probleem of het verhelderen van de toedracht? Niets toch?
Obama zegt te weten dat een raket is afgevuurd vanuit door separatisten gecontroleerd grondgebied. Poetin zegt dat het niet gebeurd was als er vrede was geweest. Van Obama wordt gezegd dat hij zich heel voorzichtig uit en geen conclusies trekt, van Poetin wordt het tegenovergestelde gezegd. Ik ben bepaald geen fan van de man, maar dit klopt toch niet met wat je laat zien? Nu kan ik het commentaar op al dan niet bestaand nieuws ook al niet meer vertrouwen.
Verslaggevers van CNN staan voor wrakstukken en zeggen niet te weten om welke delen van het vliegtuig het gaat. Ze kunnen alleen zeggen dat ze er eigenlijk niet zouden mogen zijn. Waarom ben je daar als je niets anders te zeggen hebt dan dat je daar niet zou mogen zijn?
Ik heb in de nieuwsvoorziening gewerkt en weet hoe makkelijk je door interpretatie beelden inhoud kunt geven. Aan de ene kant wil ik op de hoogte blijven van wat men van deze ramp te weten is gekomen. Aan de andere kant stoor ik mij aan de hype die gecreëerd wordt door de media. Iedereen die zijdelings iemand kende die met die vlucht mee was gegaan, wordt voor de camera gesleurd om te zeggen dat het erg is. Dat is geen nieuws, mensen. Nieuws is als iemand zegt dat hij blij is van een overledene af te zijn. Het bekende "man bijt hond" theorema dat in de journalistiekopleiding wordt geleerd. Om kort te gaan: "hond bijt man" is nauwelijks nieuws te noemen; "man bijt hond" daarentegen wel.
Ik zit niet overdreven kritisch te zijn op de verslaggeving. Ik vraag me alleen af of men bij de media nog wel realistische overwegingen maakt over wat wel en wat niet te verslaan. Misschien is het tijd om autisten aan te stellen als hoofdredacteuren, zodat op basis van wat werkelijk nieuw(s) is kan worden besloten of het moet worden uitgezonden, afgedrukt of digitaal gedeeld, of dat het slimmer is om even te wachten tot er werkelijk iets nieuws te melden is. Wat mijn autistische brein nu zei op de tweede avond na de ramp: laat de tv maar uit; er is toch niets (nieuws) te zien. Het omgekeerde dus van ramptoerisme.....rampautisme.